پس از یک سال پرتب‌وتاب از قراردادهای بزرگ و گمانه‌زنی‌های مداوم درباره عرضه اولیه سهام OpenAI، اکنون نگاه‌ها بیش‌ازپیش به وضعیت مالی این شرکت دوخته شده است. انتشار اسناد جدید توسط «اد زیترون» (Ed Zitron)، وبلاگ‌نویس حوزه فناوری، جزئیات تازه‌ای از درآمدها و هزینه‌های محاسباتی این شرکت طی دو سال گذشته آشکار می‌کند.
جهش سهم درآمدی مایکروسافت
بر اساس این اسناد، مایکروسافت در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۹۳.۸ میلیون دلار از محل سهم ۲۰ درصدی خود از درآمد OpenAI دریافت کرده است؛ رقمی که تنها در سه فصل نخست ۲۰۲۵ به ۸۶۵.۸ میلیون دلار رسیده است. این افزایش چشمگیر بار دیگر نشان می‌دهد شراکت ۱۳ میلیارد دلاری مایکروسافت با OpenAI تا چه اندازه برای هر دو طرف تعیین‌کننده بوده است.
با این حال یک نکته مهم وجود دارد: مایکروسافت نیز بخشی از درآمد سرویس‌های Bing و Azure OpenAI Service را به OpenAI بازمی‌گرداند. این سرویس‌ها مبتنی بر مدل‌های OpenAI کار می‌کنند و مایکروسافت رقم کامل پرداختی خود را در آمار داخلی لحاظ نمی‌کند؛ بلکه پس از کسر سهم OpenAI، مقدار «خالص» را ثبت می‌کند. از آنجا که درآمد دقیق این دو سرویس در صورت‌های مالی مایکروسافت تفکیک نمی‌شود، تخمین رقم واقعی دشوار است.
تصویری از وضعیت مالی OpenAI
با استناد به درصد ۲۰ درصدی سهم مایکروسافت، می‌توان نتیجه گرفت درآمد OpenAI دست‌کم ۲.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ و بیش از ۴.۳ میلیارد دلار در نه ماهه ۲۰۲۵ بوده است، هرچند گزارش‌های دیگر، همچون گزارش «دی اینفورمیشن»، رقم سال ۲۰۲۴ را نزدیک به ۴ میلیارد دلار عنوان کرده‌اند.
سام آلتمن (Sam Altman) نیز اخیراً اعلام کرده درآمد OpenAI «بسیار بیشتر» از رقم ۱۳ میلیارد دلار گزارش‌شده است و این شرکت سال را با نرخ درآمد سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار به پایان خواهد رساند؛ رقمی که البته «پیش‌بینی» است نه درآمد قطعی.
هزینه‌های سنگین محاسباتی؛ چالش اصلی
اما نقطه حساس ماجرا در بخش هزینه‌هاست. بر اساس تحلیل زیترون، OpenAI در سال ۲۰۲۴ حدود ۳.۸ میلیارد دلار برای Inference (هزینه پردازش و پاسخ‌دهی مدل‌ها) خرج کرده و این رقم در ۹ ماهه ۲۰۲۵ به ۸.۶۵ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که نشان می‌دهد تقاضای روزافزون برای مدل‌های هوش مصنوعی، هزینه‌های عملیاتی را به شکل جهشی بالا برده است.
در حالی که بخش زیادی از هزینه آموزش مدل‌ها با «اعتبارهای غیرنقدی» اعطایی مایکروسافت پرداخت می‌شود، هزینه‌های Inference تقریباً به‌طور کامل نقدی است. همین موضوع باعث شده برخی تحلیلگران هشدار دهند OpenAI احتمالاً بیش از درآمد خود هزینه می‌کند؛ نکته‌ای که دوباره بحث «حباب هوش مصنوعی» را داغ کرده است.
OpenAI برای تأمین قدرت پردازشی خود عمدتاً از مایکروسافت Azure استفاده می‌کند، اما در سال‌های اخیر با CoreWeave، اوراکل، AWS و گوگل کلاد نیز قراردادهایی امضا کرده تا وابستگی محاسباتی خود را متنوع کند.
پیامدهای احتمالی برای بازار هوش مصنوعی
اگر بزرگ‌ترین شرکت مدل‌های هوش مصنوعی هنوز برای اجرای مدل‌هایش در حال زیان‌دهی است، این سؤال مطرح می‌شود که آیا موج عظیم سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه با ارزش‌گذاری‌های چند ده میلیارد دلاری، واقع‌بینانه است؟
کارشناسان معتقدند این اسناد ـ هرچند کامل نیستند ـ می‌توانند بحث‌ها درباره پایداری اقتصادی غول‌های هوش مصنوعی را بیشتر از پیش شدت دهند.
OpenAI از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کرده است و مایکروسافت نیز به پرسش‌های تک‌کرانچ پاسخی نداده است.
