تازه‌ترین قسمت از برنامه مستند–تحلیلی «ماجرای جنگ» با حضور سرلشکر محمدعلی (عزیز) جعفری، فرمانده پیشین کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، منتشر شد؛ گفت‌وگویی که با روایت‌های جدید از تحولات منطقه، نقش ایران در سوریه و روند شکل‌گیری توان موشکی و پهپادی سپاه، بار دیگر مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است.
جعفری در این گفت‌وگو با صراحت همیشگی خود به موضوعات حساسی از جمله وضعیت سوریه پس از شهادت قاسم سلیمانی، تهدید داعش، ساختار سپاه و حتی جزئیاتی از زندگی شخصی‌اش پرداخت.
تحلیل جعفری درباره نقش ایران و بشار اسد در بحران سوریه
او با رد این دیدگاه که «سقوط اسد نتیجه ضعف فرماندهی پس از شهادت حاج قاسم» بوده، گفت:
«اگر حاج قاسم سلیمانی حضور داشت، شرایط متفاوت می‌شد، اما تغییری که در اراده شخص بشار ایجاد شده بود، حتی حاج قاسم هم نمی‌توانست آن را عوض کند.»
جعفری از جلسه‌ای محرمانه با حضور سید حسن نصرالله، سردار سلامی و برخی فرماندهان مقاومت سخن گفت و تأکید کرد که در آن جلسه راهکارهایی برای تقویت دولت سوریه مطرح شده بود، اما بشار اسد استقبال نکرد.
از تهدید داعش تا تغییر موازنه میدانی
او روایت کرد که در ابتدای بحران، اسد از مسلح‌کردن مردم خودداری می‌کرد تا زمانی که خطر داعش به دروازه‌های دمشق رسید و پس از پذیرش این تصمیم، روند عقب‌نشینی داعش آغاز شد. به گفته جعفری، «وقتی اراده در رأس حکومت از بین برود، کل مجموعه آسیب می‌بیند؛ اراده‌ای که پنج تا هفت سال قبل در بشار بود، دیگر وجود نداشت.»
شکل‌گیری توان موشکی و پهپادی سپاه
جعفری در بخشی از گفت‌وگو گفت: «از سال ۱۳۷۰ می‌دانستیم روزی با اسرائیل وارد جنگ خواهیم شد.» او افزود که از اوایل دهه ۸۰، با هدایت رهبر انقلاب، تمرکز بر دو محور موشکی و پهپادی آغاز شد.
به گفته او، «توسعه برد موشک‌ها با ملاحظات سیاسی همراه بود تا تهدیدی برای اروپا تلقی نشود؛ هدف اصلی دفاع در شعاع تهدیدات منطقه‌ای بود.»
زندگی شخصی و ازدواج در جبهه
محمدعلی جعفری، متولد ۱۳۳۶ در یزد و فارغ‌التحصیل مهندسی معماری از دانشگاه تهران، روایت جالبی از ازدواج خود در میانه جنگ بیان کرد:
«مادرم گفت تو در جبهه می‌جنگی یا دنبال زن گرفتن هستی؟ گفتم هر دو!» ثمره این ازدواج، یک پسر و یک دختر است.
از کردستان تا فرماندهی کل سپاه
جعفری فعالیت نظامی خود را از سال ۱۳۶۰ آغاز کرد و در جنگ ایران و عراق فرماندهی قرارگاه‌های نجف، قدس و تیپ عاشورا را برعهده داشت. او از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ فرمانده کل سپاه بود و در این دوره، ساختار سپاه تغییرات اساسی یافت.
در دوران او، نیروی هوایی سپاه به نیروی هوافضا تبدیل شد، سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده آن شد و یگان‌های موشکی و پهپادی گسترش یافتند. همچنین قرارگاه «محرومیت‌زدایی» برای پروژه‌های عمرانی و اجتماعی تأسیس شد.
نقش سپاه در مبارزه با داعش و حوادث سیاسی
جعفری حضور مستشاری ایران در سوریه و عراق را عامل اصلی نابودی حاکمیت داعش دانست. او همچنین از نقش شهید قاسم سلیمانی در آرام‌کردن فضای کشور در حوادث ۱۳۸۸ سخن گفت و آن دوره را «تقابل دو دیدگاه انقلابی و سازش‌کار» توصیف کرد.
از تحریم‌ها تا فعالیت‌های فرهنگی
جعفری در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم شد. در سال‌های اخیر نیز در قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه‌الله فعالیت می‌کند و درباره مسائل اجتماعی همچون حجاب و سبک زندگی مواضع صریحی داشته است.
کتاب «کالک‌های خاکی» و بازخوانی زندگی شخصی
در کتاب «کالک‌های خاکی»، خاطرات او از دوران کودکی در یزد تا حضور در جبهه‌های خرمشهر روایت شده است. این اثر تصویری روشن از زندگی و مسیر فکری یکی از چهره‌های تأثیرگذار سپاه ارائه می‌دهد.
گفت‌وگوی تازه «ماجرای جنگ» با سردار جعفری، ترکیبی از خاطره‌نگاری، تحلیل سیاسی و روایت تاریخی است؛ گفت‌وگویی که هم به تحولات منطقه می‌پردازد و هم مروری جامع بر مسیر نظامی و فکری یکی از فرماندهان شاخص سپاه به شمار می‌آید.
