اختلالات ارتوپدی و نورولوژی از مهم‌ترین مشکلاتی هستند که به طور مستقیم بر سلامت جسمی و عملکرد روزمره افراد تأثیر می‌گذارند. این مشکلات می‌توانند از آسیب‌های فیزیکی، بیماری‌های مزمن، تغییرات ناشی از افزایش سن یا عوامل ژنتیکی ناشی شوند و اثرات آن‌ها تا پایان عمر فرد ادامه یابد. اختلالات ارتوپدی شامل بیماری‌ها و مشکلات سیستم اسکلتی‌عضلانی، نظیر آرتروز، پوکی استخوان، دیسک کمر، زانو درد و شکستگی‌ها است، که اغلب با درد، کاهش توان حرکتی و اختلال در فعالیت‌های روزمره همراه هستند. از سوی دیگر، اختلالات نورولوژیکی به مشکلات سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و محیطی (اعصاب محیطی) اشاره دارند، که می‌توانند علائمی همچون ضعف عضلانی، تشنج، اختلالات حرکتی یا حسی و مشکلات شناختی ایجاد کنند. بیماری‌هایی مانند سکته مغزی، پارکینسون، ام‌اس و نوروپاتی محیطی از جمله این اختلالات هستند.
ارتباط نزدیک بین اختلالات ارتوپدی و نورولوژیک
در بسیاری از موارد، اختلالات ارتوپدی و نورولوژیک به طور هم‌زمان در یک فرد رخ می‌دهند. به عنوان مثال، آسیب‌های نخاعی می‌توانند مشکلات حرکتی (جنبه ارتوپدی) و عصبی (جنبه نورولوژیک) را به طور هم‌زمان ایجاد کنند. این نکته اهمیت تشخیص زودهنگام و دسترسی به درمان‌های مناسب را بیشتر می‌کند. در همین راستا، آرزو شیرزادی، متخصص کاردرمانی و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تأکید می‌کند که در این نوع اختلالات، کاردرمانی به عنوان یک روش درمانی مهم نقش حیاتی دارد.
اختلالات نیازمند کاردرمانی
به گفته شیرزادی، اختلالات ارتوپدی مانند شکستگی‌ها، پارگی تاندون‌ها، ضعف عضلات، سوختگی‌ها، قطع عضو و آسیب‌های عصبی، و همچنین اختلالات نورولوژیکی مانند سکته مغزی، ضربه مغزی، قطع نخاع، میوپاتی، نوروپاتی، و بیماری‌های خودایمن مانند ام‌اس، نیازمند کاردرمانی هستند. این نوع درمان در مورد بیماری‌های پیشرونده سیستم عصبی، مانند فلج مغزی و بیماری‌های مشابه نیز مؤثر است.
تکنیک‌های درمانی در اختلالات ترکیبی ارتوپدی و نورولوژیک
در درمان اختلالات ترکیبی ارتوپدی و نورولوژیک، ابتدا باید هدف بیمار از مراجعه به کاردرمانی مشخص شود. برای مثال، اگر هدف بیمار راه رفتن و افزایش استقلال در این زمینه باشد، درمان بر اساس این هدف تنظیم می‌شود. تکنیک‌های مورد استفاده در این مداخلات متنوع هستند، اما هدف نهایی همواره افزایش استقلال فرد، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی او است.
نقش کاردرمانی در بهبود کیفیت زندگی
کاردرمانی به طور کلی با هدف افزایش استقلال فرد و بهبود کیفیت زندگی او انجام می‌شود. این درمان به افراد کمک می‌کند تا با استفاده از تکنیک‌های مختلف، در خانه و جامعه مستقل عمل کنند. در این فرایند، اولویت‌های شخصی بیمار و نیازهای خاص او مد نظر قرار می‌گیرد تا بهترین نتایج حاصل شود. به گفته شیرزادی، کیفیت زندگی برای هر فرد متفاوت است؛ برای برخی کاهش درد و برای دیگران بهبود تعادل و توانایی راه رفتن می‌تواند بهبود کیفیت زندگی را به همراه داشته باشد.
کاردرمانی برای بیماران با شکستگی‌های مزمن و عوارض جراحی
در مورد بیماران با شکستگی‌های مزمن یا عوارض جراحی ارتوپدی، تمرینات کاردرمانی معمولاً بر تقویت عضلات اطراف استخوان آسیب‌دیده و کاهش درد تمرکز دارد. به علاوه، استفاده از گرما و ماساژ می‌تواند به تسکین درد و بهبود روند درمان کمک کند. تمرینات باید با توجه به وضعیت خاص هر بیمار و شدت علائم انجام شوند.
مدیریت مشکلات حرکتی ناشی از آرتروز یا دیسک کمر
برای کاهش مشکلات حرکتی ناشی از آرتروز یا دیسک کمر، برنامه درمانی باید بر اساس شدت بیماری و علائم بیمار تنظیم شود. در آرتروز، تقویت عضلات به کاهش درد کمک می‌کند، در حالی که در مورد دیسک کمر، اصلاح وضعیت بدن و استفاده از تکنیک‌های صحیح جابجایی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
کاردرمانی پس از جراحی و افزایش دامنه حرکتی مفاصل
در مراحل بعد از جراحی، یکی از اهداف کاردرمانی، بهبود دامنه حرکتی مفاصل است. تکنیک‌های دستی و موبیلیزیشن در این زمینه به کار گرفته می‌شود تا عملکرد مفصل بهبود یابد. این نوع درمان می‌تواند در فواصل بین پروسه‌های جراحی نیز انجام شود تا روند بهبودی تسریع شود.
نقش کاردرمانی در درمان بیماری‌های نورولوژیکی
کاردرمانی به عنوان یک روش مؤثر در درمان بیماری‌های نورولوژیکی مانند سکته مغزی، ام‌اس و پارکینسون شناخته می‌شود. این روش درمانی نه تنها به بهبود توانایی‌های فرد کمک می‌کند، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را نیز افزایش دهد. در این زمینه، کاردرمانی با رویکرد فردمحور، نیازها و اهداف خاص هر بیمار را مد نظر قرار می‌دهد.
تقویت هماهنگی عضلات و تعادل در بیماران نورولوژیک
برای بیماران نورولوژیک که دچار مشکلات در هماهنگی عضلات و تعادل هستند، ارزیابی دقیق شرایط و مشکلات آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. با شناسایی مشکلات در سیستم عصبی، گوش میانی یا بینایی، درمان‌های مناسب برای تقویت تعادل و هماهنگی عضلات تجویز می‌شود. به طور مثال، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر نیز می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
کنترل ضعف عضلانی و اسپاسم‌های عصبی
برای کنترل ضعف عضلانی و اسپاسم‌های ناشی از مشکلات عصبی، برنامه درمانی باید به طور دقیق مطابق با وضعیت بیمار طراحی شود. از جمله تکنیک‌های مؤثر می‌توان به کاهش خستگی و طراحی تمرینات مناسب برای تقویت عضلات اشاره کرد. این تمرینات به تدریج با توجه به پیشرفت بیمار افزایش می‌یابند تا قدرت عضلات بهبود یابد.
توانبخشی بیماران دچار آسیب‌های نخاعی
توانبخشی بیماران آسیب‌دیده نخاعی از مرحله بستری در بیمارستان آغاز می‌شود و بسته به نوع و محل آسیب، می‌تواند متفاوت باشد. این فرآیند شامل تمرینات حرکتی، تقویت عضلات باقی‌مانده و استفاده از وسایل کمکی برای افزایش استقلال بیمار است. هدف نهایی توانبخشی، بازگرداندن عملکرد و افزایش کیفیت زندگی فرد آسیب‌دیده است.
فناوری‌های نوین در کاردرمانی
استفاده از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی (Virtual Reality) و دستگاه‌های رباتیک در کاردرمانی به طور فزاینده‌ای در حال گسترش است. این فناوری‌ها به ویژه در توانبخشی حرکتی و بهبود کنترل حرکتی بیماران مؤثر بوده‌اند.
مدت زمان بهبودی بیماران سکته مغزی با کاردرمانی
مدت زمان بهبودی بیماران سکته مغزی به عوامل مختلفی از جمله شدت آسیب، محل ضایعه و انگیزه بیمار بستگی دارد. شش ماه اول پس از سکته، زمان طلایی برای مداخلات کاردرمانی است، اما پس از این دوره، بهبودی همچنان ادامه دارد و سرعت آن کاهش می‌یابد. بنابراین، ادامه کاردرمانی در دو سال اول پس از سکته بسیار حیاتی است.
کاردرمانی برای کودکان مبتلا به تأخیر رشد یا مشکلات حرکتی
کاردرمانی برای کودکان مبتلا به تأخیر رشد یا مشکلات حرکتی، مانند فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا، می‌تواند به بهبود توانمندی‌های حرکتی و رشد اجتماعی کودک کمک کند. آغاز درمان زودهنگام، قبل از دو سالگی، می‌تواند تأثیرات چشمگیری در روند رشد کودک داشته باشد.
پیشگیری از مشکلات حرکتی و عصبی
برای پیشگیری از مشکلات حرکتی و عصبی، انجام تمرینات ورزشی منظم، حفظ قدرت عضلات و کاهش استرس اهمیت دارد. تمرینات آرام‌سازی و مدیتیشن نیز می‌توانند به پیشگیری از بروز مشکلات عصبی کمک کنند.
حفظ وضعیت صحیح بدنی در کارهای روزمره
حفظ وضعیت صحیح بدنی در طول فعالیت‌های روزمره نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات اسکلتی و عضلانی دارد. تغییر مداوم وضعیت بدن، انجام تمرینات کششی و آگاهی از نحوه قرارگیری بدن می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌ها و مشکلات مرتبط با پُستچر کمک کند.
این مقاله تأکید دارد که کاردرمانی نه تنها برای درمان مشکلات جسمی موجود، بلکه برای پیشگیری از مشکلات آینده و بهبود کیفیت زندگی افراد مؤثر است.
منبع
