امروز شصت‌ونهمین مراسم اهدای توپ طلا (Ballon d’Or) برگزار می‌شود؛ جایزه‌ای که از سال ۱۹۵۶ تاکنون یکی از معتبرترین افتخارات فردی در دنیای فوتبال بوده است. اگرچه در ابتدا توپ طلا تنها به بهترین بازیکن اروپا تعلق می‌گرفت، اما حالا به پدیده‌ای جهانی و فرهنگی تبدیل شده که میلیون‌ها نفر آن را دنبال می‌کنند.
امسال رقابت اصلی میان عثمان دمبله، رافینیا و لامین یامال عنوان شده و مانند همیشه، گمانه‌زنی‌ها، کمپین‌های رسانه‌ای و شایعات زیادی پیرامون آن وجود دارد.
ساخت توپ طلا؛ هنری و منحصربه‌فرد
توپ طلا توسط خانه جواهرات فرانسوی ملریو دیتس ملر ساخته می‌شود؛ قدیمی‌ترین برند جواهرسازی جهان که از سال ۱۶۱۳ تحت مدیریت خانواده‌ای ایتالیایی‌تبار باقی مانده است. ساخت توپ طلا حدود شش ماه و بیش از ۱۰۰ ساعت کار دقیق نیاز دارد. مراحل ساخت شامل:
- جوش دادن دو نیمکره برنجی به یکدیگر.
- ایجاد سوراخ برای نصب پایه سنگی از جنس پیریت.
- تراشکاری و بازسازی ۳۲ پنل شش‌ضلعی توپ (۱۵ ساعت کار).
- حکاکی نام برنده، سال و عنوان جایزه.
- آبکاری نهایی با طلا.
وزن نهایی توپ حدود ۱۵ کیلوگرم است و ترکیب فلزات و نوع سنگ پایه هر سال تغییر می‌کند تا هر نسخه منحصربه‌فرد باشد.
تغییرات طراحی و امنیت
طراحی توپ طلا تنها دو بار تغییر کرده است: دهه ۱۹۸۰ پس از درخشش میشل پلاتینی و سال ۲۰۰۳ با حذف خطوط داخلی شش‌ضلعی‌ها پس از اختلاف با آدیداس.
برای حمل و حفاظت توپ طلا از جعبه‌های ویژه لویی ویتون استفاده می‌شود و مسیر انتقال تا محل مراسم به صورت کاملاً محرمانه انجام می‌شود.
حوادث و سوپر توپ طلا
اگرچه سرقت توپ طلا نادر است، اما در ژوئیه ۲۰۲۵ سارقان به خانه میشل پلاتینی دستبرد زدند و حدود ۲۰ جام و مدال ارزشمند را ربودند.
در اقدامی ویژه، ۳۶ سال پیش مجله فرانس فوتبال «سوپر توپ طلا» را اهدا کرد؛ جایزه‌ای برای بهترین بازیکن سه دهه اخیر که به آلفردو دی استفانو رسید و پایه آن شامل چند توپ طلا به صورت مینیاتوری بود. این جایزه بعدها به حراج گذاشته شد و با قیمتی نزدیک به ۲۱۴.۵ میلیون یورو فروخته شد، مکان فعلی آن نامعلوم است.
توپ طلا امروز تنها یک جایزه نیست؛ نمادی از تاریخ، هنر و فرهنگ فوتبال جهان است که هر سال توجه میلیون‌ها نفر را به خود جلب می‌کند.
