کاترین پرز شکدم، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی یهودی‌تبار اهل فرانسه و بریتانیا، یکی از جنجالی‌ترین چهره‌های رسانه‌ای در ارتباط با ایران در سال‌های اخیر است. او توانست با ظاهر مذهبی، نگارش مقالات ایدئولوژیک و ارائه تحلیل‌های همسو با گفتمان جمهوری اسلامی، اعتماد برخی رسانه‌ها و نهادهای رسمی ایرانی را جلب کند؛ اما مدتی بعد، پرده از مأموریت واقعی‌اش برداشت و گفت که هدفش، “نفوذ اطلاعاتی و تحلیل جامعه‌شناختی” بوده است.
پیشینه شخصی:
- نام کامل: کاترین پرز شکدم
- ملیت: بریتانیایی-فرانسوی
- قومیت و مذهب: یهودی‌تبار، دارای پیشینه مذهبی یهودی
- تحصیلات: دارای مدرک دانشگاهی در رشته‌های فلسفه و علوم سیاسی (از دانشگاه‌های بریتانیا)
- زبان‌ها: انگلیسی، فرانسوی، عربی، تا حدودی فارسی
مسیر حرفه‌ای:
کاترین شکدم فعالیت خود را به‌عنوان تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه آغاز کرد و با رسانه‌های بین‌المللی مانند:
- Russia Today (RT)
- Press TV (ایران)
- Middle East Eye
- The Times of Israel
- Jerusalem Post
همکاری داشت. آن‌چه شکدم را متفاوت می‌کرد، توانایی عجیب او در تغییر چهره رسانه‌ای بود؛ گاهی در قامت یک فعال شیعه ضدصهیونیسم ظاهر می‌شد و گاهی به‌عنوان یک نویسنده سکولار با دیدگاه غربی.
نفوذ در رسانه‌های ایرانی:
بین سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰، شکدم با نوشتن مقالاتی به زبان انگلیسی در رسانه‌های وابسته به نهادهای حکومتی ایران، از جمله:
- نورنیوز (وابسته به شورای عالی امنیت ملی)
- ایران پرس
- المانیتور
- پرس تی‌وی
توانست نقش یک “زن تازه‌مسلمان فرانسوی‌الاصل عاشق انقلاب اسلامی” را بازی کند. تحلیل‌های او علیه اسرائیل، سعودی و آمریکا، برای برخی محافل داخلی، چهره‌ای “مؤمن و انقلابی” از او ساخته بود.
افشاگری و اعتراف:
در نوامبر ۲۰۲۱، روزنامه تایمز بریتانیا مقاله‌ای منتشر کرد که همه‌چیز را زیرورو کرد. شکدم در گفت‌وگویی با این رسانه، گفت:
«من هیچ‌گاه مسلمان نبوده‌ام. هدفم ورود به قلب جریان‌های فکری ایران و شناخت ابزارهای تبلیغاتی و ایدئولوژیک آن‌ها بود.»
او فاش کرد که:
- در نشست‌هایی در تهران حضور یافته
- با برخی شخصیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای دیدار داشته
- به لایه‌هایی از ساختار رسانه‌ای نظام اسلامی دسترسی یافته است
او مدعی شد که جمهوری اسلامی به‌سادگی فریب ظاهر و گفتار وی را خورده است.
زندگی شخصی و چرخش عقیدتی:
- ازدواج: کاترین با یک مرد یمنی‌تبار مسلمان ازدواج کرد و مدتی با فرهنگ و آموزه‌های شیعی زندگی کرد.
- تحول: پس از طلاق، از دین اسلام فاصله گرفت و به عقاید اولیه‌اش بازگشت.
- نقد خود: او بعدها در مصاحبه‌ای گفت که دوران حضور در محافل اسلامی را “دوره‌ای تاریک و بازیگری اجباری” توصیف می‌کند.
پیامدها و بازتاب‌ها در ایران:
پس از افشای هویت واقعی شکدم:
- رسانه‌های داخلی متهم به سهل‌انگاری اطلاعاتی شدند
- کارشناسان از پروژه‌ی نفوذ اطلاعاتی در قالب جنگ نرم و رسانه‌ای هشدار دادند
- برخی مدعی شدند که دسترسی شکدم به نهادهای حساس، از جمله بخش‌هایی از دولت وقت، یک رخنه امنیتی خطرناک بوده است
نظر مصطفی کواکبیان درباره کاترین شکدم
مصطفی کواکبیان، نماینده سابق مجلس و دبیرکل حزب مردمسالاری، در برنامه‌ای زنده روی آنتن شبکه خبر در تیر ۱۴۰۴ گفت:
«نفوذی یعنی کاترین شکدم که با ۱۲۰ نفر از افراد بسیار مهم این مملکت هم‌خوابگی داشته است»
او این نوع نسبت را نمونه‌ای از نفوذ عمیق دانست و تأکید کرد که نباید بحث نفوذ را به مهاجران افغان تقلیل داد:
«نفوذی‌های افغانستانی چکار می‌خواستند بکنند؟ … ما در این حد نفوذی داشتیم»
واکنش‌ها و تکذیب‌ها
- سایت عصر ایران با اشاره به مدارک رسمی نوشت:
- کاترین شکدم مجموعاً تنها ۵ بار و حدود ۱۸ روز در ایران حضور داشته، و ایدهٔ «هم‌خوابگی با ۱۲۰ نفر» برای چنین مدتی کاملاً غیرمنطقی است
- همچنین تأکید شد که هیچ رفتار غیراخلاقی یا فعالیت غیرقانونی از سوی او ثبت نشده
- خبرگزاری فارس (وابسته به قوه قضاییه) اعلام کرد:
- «هیچ سند یا گزارشی مبنی بر رفتار غیراخلاقی، ارتباطات مشکوک یا فعالیت غیرقانونی از سوی شکدم ثبت نشده است»
- بر اساس اسناد، حضور وی برابر با پنج سفر حداقلی و مجموعاً ۱۸ روز بوده، و هیچ‌گونه فعالیت خلاف قانون یا اخلاقی مشاهده نشده
- صداوسیما نیز با انتشار اطلاعیه اعلام کرد ادعای کواکبیان «یک اظهارنظر زشت و دروغ» بوده و ریشه در توییت جعلی منتسب به شکدم دارد، و آن را تکذیب کرد
- به دنبال ادعای کواکبیان، دادستانی تهران اقدام به صدور اطلاعیه و تشکیل پرونده قضایی کرد و از وی خواست مستنداتش را ارائه کند؛ البته تاکنون او اسناد قابل‌قبول ارائه نکرده است.
واکنش رسمی: رسانه‌ها و مراجع رسمی این ادعا را فاقد هرگونه سند اعلام کرده‌اند، و حضور او را محدود به حدود ۱۸ روز معرفی کرده‌اند
کاترین شکدم، نماد روشنی از عملیات نفوذ فرهنگی در عصر رسانه است؛ زنی که با نوشتن، سفر، چادر ایرانی و ظاهری مذهبی، تا سطح محافل حساس نفوذ کرد و سپس، در مصاحبه‌ای صریح، همه‌چیز را وارونه کرد. داستان او نشان داد که گاهی دشمن، نه با تفنگ، که با قلم وارد می‌شود.
