ویتامین B۱۲ یکی از ویتامین‌های ضروری برای حفظ سلامت کلی بدن است. این ویتامین در تولید سلول‌های سالم و حفظ عملکرد درست اعصاب نقش حیاتی دارد. با این حال، کمبود این ویتامین می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد، به ویژه در افرادی که با مشکلات گوارشی مواجه هستند، داروهای اسید معده مصرف می‌کنند یا رژیم‌های گیاهی را دنبال می‌کنند.
کمبود ویتامین B۱۲ و ارتباط آن با خستگی مداوم
یکی از اولین نشانه‌های کمبود ویتامین B۱۲، خستگی مداوم و ضعف جسمی است. این ویتامین در تبدیل مواد مغذی به انرژی نقش دارد و نبود آن می‌تواند باعث احساس ضعف و بی‌حالی در فرد شود. افرادی که دائم احساس خستگی می‌کنند، ممکن است به مقدار کافی ویتامین B۱۲ دریافت نکنند. منابع غذایی اصلی این ویتامین شامل گوشت قرمز، تخم‌مرغ، بوقلمون، ماهی و شیر است.
گیاه‌خواران در معرض خطر بیشتری هستند
ویتامین B۱۲ عمدتاً در محصولات حیوانی یافت می‌شود، به همین دلیل گیاه‌خواران بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند. خستگی و سرگیجه مداوم از علائم رایج کمبود ویتامین B۱۲ در افرادی است که رژیم‌های گیاهی را دنبال می‌کنند. این افراد ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های B۱۲ داشته باشند تا از این کمبود جلوگیری کنند.
خطر کمبود ویتامین B۱۲ در سالمندان
اگرچه کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما افراد بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. در این گروه سنی، کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری شود. در صورتی که نتوان کمبود ویتامین B۱۲ را از طریق رژیم غذایی جبران کرد، پزشکان ممکن است توصیه کنند که افراد بزرگسال از مکمل‌های ویتامین B۱۲ یا حتی تزریقات آن استفاده کنند.
داروهای سوزش سر دل عامل کمبود ویتامین B۱۲
داروهای سوزش سر دل که تولید اسید معده را کاهش می‌دهند، می‌توانند جذب ویتامین B۱۲ را مختل کنند. افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند و علائم کمبود ویتامین B۱۲ مانند ضعف، سرگیجه یا خستگی را تجربه می‌کنند، باید با پزشک خود مشورت کنند. مصرف منظم مکمل‌های ویتامین B۱۲ می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.
کمبود ویتامین B۱۲ و تشخیص اشتباه با دمانس
کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند علائمی مشابه دمانس (زوال عقل) ایجاد کند، از جمله از دست دادن حافظه، گیجی و مشکلات تفکر و استدلال. این مشابهت‌ها باعث می‌شود که تشخیص کمبود ویتامین B۱۲ در افراد مسن دشوار باشد، به ویژه وقتی که این دو مشکل با هم تداخل پیدا می‌کنند. حدود ۷۵ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به کمبود ویتامین B۱۲، علائم عصبی مشابه زوال عقل دارند.
نیاز بیشتر زنان به ویتامین B۱۲
اگرچه همه افراد به ویتامین B۱۲ نیاز دارند، اما زنان به ویژه زنان باردار باید توجه ویژه‌ای به میزان مصرف این ویتامین داشته باشند. میزان نیاز روزانه زنان به ویتامین B۱۲ ۲.۸ میکروگرم است، در حالی که این میزان برای مردان ۲.۴ میکروگرم است.
آسیب‌های دائمی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲
کمبود طولانی مدت ویتامین B۱۲ می‌تواند منجر به آسیب‌های عصبی غیرقابل بازگشت شود. از جمله این عوارض می‌توان به از دست دادن حافظه، گیجی، ناتوانی در تمرکز، مشکلات خواب، اختلالات نعوظ و مشکلات روده و مثانه اشاره کرد. خوشبختانه، بسیاری از این مشکلات در صورتی که به موقع تشخیص داده شوند، قابل درمان و معکوس هستند.
کمبود ویتامین B۱۲ در کودکان و نوزادان
کمبود ویتامین B۱۲ در کودکان نیز می‌تواند بسیار جدی باشد و علائمی همچون کم‌خونی، مشکلات حرکتی و اختلال در رشد را به همراه داشته باشد. در صورتی که کودک از رژیم غذایی فاقد مواد حیوانی استفاده کند یا شیر مادر گیاهخوار مصرف کند، ممکن است دچار این کمبود شود. مصرف مکمل‌های ویتامین B۱۲ توسط مادران در دوران بارداری می‌تواند از بروز این مشکل در نوزادان جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند آثار جدی بر سلامت فرد بگذارد، به خصوص اگر تشخیص داده نشود و درمان مناسب صورت نگیرد. افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، مانند گیاه‌خواران، سالمندان و کسانی که داروهای کاهش‌دهنده اسید معده مصرف می‌کنند، باید به دقت علائم کمبود این ویتامین را پیگیری کرده و در صورت لزوم از مکمل‌های مناسب استفاده کنند. همچنین، مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین B۱۲ می‌تواند در پیشگیری از این مشکل کمک‌کننده باشد.
منبع
