گوگل اخیراً دسترسی کاربران ایرانی به سرویس گوگل آنالیتیکس را مسدود کرده و اطلاعات کاربران، بدون اطلاع قبلی، به‌طور کامل حذف شده است. این اقدام علاوه بر محدود کردن دسترسی، باعث از دست رفتن داده‌های چندین ساله کسب‌وکارها و کاربران ایرانی شده است.
مسدودسازی بدون اطلاع‌رسانی قبلی
تحریم جدید گوگل به کسب‌وکارها و کاربران ایرانی این پیام را داده که دیگر نه‌تنها امکان استفاده از سرویس‌های گوگل وجود ندارد، بلکه اطلاعات موجود نیز حذف می‌شود. میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات، با تأیید این موضوع گفت: «این بار گوگل بدون اطلاع‌رسانی قبلی، تمامی اطلاعات کاربران را حذف کرده و حتی فرصتی برای پشتیبان‌گیری به آن‌ها نداده است.» او افزود که کاربران، اطلاعات ۱۰ تا ۱۵ ساله خود را از دست داده‌اند و این اقدام در مقایسه با سیاست‌های معمول شرکت‌های بزرگ، یک استثنای نگران‌کننده است.
تحریم‌های سابق و سیاست‌های جدید
پیش از این نیز محدودیت‌هایی برای کاربران ایرانی در دسترسی به برخی سرویس‌های گوگل، از جمله گوگل آنالیتیکس، وجود داشت. با این حال، به‌واسطه مجوز OFAC، بخشی از این تحریم‌ها لغو شده بود. اما به گفته نوری، گوگل این بار تصمیم گرفته است محتاطانه‌تر عمل کرده و دسترسی کاربران ایرانی را کاملاً مسدود کند. او معتقد است که این اقدام، پیش‌دستانه و با در نظر گرفتن احتمال بازگشت سیاست‌های فشار حداکثری توسط دولت جدید آمریکا، به‌ویژه در صورت روی کار آمدن دوباره ترامپ، انجام شده است.
نگرانی از الگوبرداری سایر شرکت‌ها
تحریم کاربران ایرانی توسط گوگل نگرانی‌های گسترده‌ای را ایجاد کرده است. نوری هشدار داد: «این احتمال وجود دارد که رفتار گوگل الگویی برای دیگر شرکت‌های فناوری شود و آن‌ها نیز محدودیت‌های مشابهی اعمال کنند. اقدام اخیر شرکت ایسوس در مسدود کردن دسترسی کاربران ایرانی به وب‌سایت خود، نمونه‌ای از این روند نگران‌کننده است.»
مشکلات جایگزینی سرویس‌های مشابه
با مسدود شدن گوگل آنالیتیکس، کاربران ایرانی مجبور به استفاده از پلتفرم‌های جایگزین هستند. اما نوری تأکید کرد که هیچ‌یک از این پلتفرم‌ها کیفیت سرویس گوگل را ندارند و کسب‌وکارها با چالش‌های بسیاری مواجه خواهند شد. او این وضعیت را مشابه حذف تلگرام و استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی دانست که هرچند خدمات مشابهی ارائه می‌دهند، اما از نظر کیفیت و کارایی در سطح پایین‌تری قرار دارند.
راهکارهای موقت؛ پرریسک و ناپایدار
برخی کاربران برای دور زدن این تحریم‌ها از شرکت‌های واسط استفاده می‌کنند که با هزینه، اکانت‌های جعلی با IP کشورهای دیگر در اختیارشان قرار می‌دهند. اما نوری این روش‌ها را ناایمن و غیرپایدار دانسته و توصیه می‌کند کسب‌وکارها به دنبال راه‌حل‌های بلندمدت باشند.
بی‌تفاوتی نسبت به کاربران ایرانی
این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه تصریح کرد که کاربران ایرانی به دلیل عدم امکان پرداخت مستقیم و عدم ایجاد درآمد برای شرکت‌های خارجی، اهمیتی برای آن‌ها ندارند. او افزود: «شرکت‌های بزرگ، کاربران ایرانی را به‌راحتی از دست می‌دهند، زیرا این کاربران برای آن‌ها هیچ ارزش اقتصادی ندارند.»
سیاست‌گذاری داخلی و چالش‌های پیش‌رو
نوری همچنین به سیاست‌گذاران داخلی اشاره کرد و گفت: «سیاست فیلترینگ داخلی بر این تصور نادرست استوار است که کاربران ایرانی برای شرکت‌های خارجی اهمیت دارند و می‌توان آن‌ها را وادار به ایجاد نمایندگی در ایران کرد. اما واقعیت این است که حتی پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام نیز دیگر توجهی به کاربران ایرانی ندارند.»
جمع‌بندی
تحریم گوگل علیه کاربران ایرانی تنها به مسدودسازی یک سرویس ختم نمی‌شود، بلکه تبعات گسترده‌ای برای کسب‌وکارها و کاربران دارد. از دست رفتن داده‌ها، نبود جایگزین مناسب و احتمال تکرار این الگو توسط سایر شرکت‌های بزرگ فناوری، چالش‌های جدیدی برای کاربران ایرانی به همراه دارد که راه‌حل آن نیازمند تغییرات در سیاست‌های داخلی و همکاری‌های بین‌المللی است.
