به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، یکی از روش‌های تصویب قوانین در نظام جمهوری اسلامی ایران، ارائه پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی است. تدوین لایحه از سوی دولت و ارائه آن به مجلس یکی از راه‌های مهم برای ارائه پیشنهاد قانونی به مجلس است که پس از تقدیم به هیئت رئیسه قوه مقننه و اعلام وصول، در مسیر قانون‌گذاری قرار می‌گیرد.
تعریف لایحه
لایحه، پیشنهادی است که از سوی دولت برای تصویب و تبدیل شدن به قانون، پس از تصویب هیئت وزیران به مجلس ارائه می‌شود. این لوایح به‌صورت پیش‌فرض به‌صورت عادی به مجلس تقدیم می‌شوند، مگر آنکه نیاز به قانون‌گذاری فوری وجود داشته باشد که در این صورت، با قید فوریت در دستور کار مجلس قرار می‌گیرند.
طبق آئین‌نامه داخلی مجلس، لوایح پیشنهادی دولت باید دارای موضوع مشخص، دلایل لزوم ارائه و مواد مرتبط با اصل موضوع لایحه باشند. همچنین، تمامی لوایح قانونی باید به امضای رئیس‌جمهور و وزیر یا وزرای مسئول رسیده باشند. این لوایح در جلسه علنی مجلس توسط وزیر مربوطه یا نماینده دولت تقدیم می‌شوند و در زمان بررسی، حضور وزیر یا نماینده دولت الزامی است.
روند بررسی لوایح در مجلس
لوایح ارائه‌شده توسط دولت به دو صورت یک شوری و دو شوری بررسی می‌شوند. در بررسی یک شوری، کلیات و جزئیات لایحه در یک جلسه بررسی و تصویب می‌شود. اما در بررسی دو شوری، کلیات لایحه در یک جلسه تصویب و سپس برای بررسی بیشتر به کمیسیون تخصصی ارجاع داده می‌شود.
لوایح فوریتی چیست؟
لوایح فوریتی، لوایحی هستند که با توجه به نیاز کشور، با قید فوریت یک، دو یا سه فوریت در مجلس بررسی می‌شوند.
- لایحه یک فوریتی: پس از تصویب فوریت آن، به کمیسیون تخصصی ارجاع و خارج از نوبت بررسی می‌شود.
- لایحه دو فوریتی: پس از تصویب، بلافاصله در سامانه مجلس بارگذاری و بین نمایندگان توزیع شده و در جلسه بعدی بررسی می‌شود. این لوایح به کمیسیون ارجاع نمی‌شوند.
- لایحه سه فوریتی: پس از تصویب، لایحه در همان جلسه توسط نمایندگان بررسی می‌شود و نیازی به ارجاع به کمیسیون ندارد.
در هنگام بررسی لوایح فوریتی، رئیس مجلس مراتب را به اطلاع شورای نگهبان می‌رساند و نماینده‌ای از شورای نگهبان در جلسه حضور یافته و نظر خود را اعلام می‌کند.
تصویب نهایی
پس از تصویب لایحه یا طرح در کمیسیون‌های مجلس و صحن علنی، به‌عنوان مصوبه مجلس تلقی می‌شود و در صورت تأیید شورای نگهبان، به قانون تبدیل خواهد شد. در صورت اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام به‌منظور رفع اختلاف وارد عمل می‌شود.
