به گزارش همشهری آنلاین، احمد نوجوان ۱۶ ساله‌ای است که مادرش به دلیل اینکه او تنها فرزند خانواده است و از نگرانی اینکه ممکن است برای او اتفاقی بیفتد، تمام تلاش خود را می‌کند که او به تنهایی جایی نرود و حتی حاضر نیست برای یک خرید ساده او را به بیرون از خانه بفرستد. این مادر معمولاً کارهایی را که خود احمد قادر به انجام آن‌هاست، به جای او انجام می‌دهد.
این نوع رفتار مادر احمد باعث شده است که او به نوجوانی گوشه‌گیر و خجالتی تبدیل شود. احمد در جمع‌های خانوادگی، جشن‌ها و مراسم مذهبی نیز یا شرکت نمی‌کند یا اگر هم حضور داشته باشد، سعی می‌کند کمتر در معرض دید باشد و معمولاً در گوشه‌ای می‌نشیند تا زمان پایان مهمانی فرا برسد. او در مدرسه نیز همین رفتار را از خود نشان می‌دهد. شاید مثل احمد، کودکان و نوجوانان دیگری نیز به دلایل مختلف به کودکان گوشه‌گیر تبدیل شده‌اند و به سختی می‌توانند ساده‌ترین روابط اجتماعی را برقرار کنند. در این زمینه با خانم ژیلا آهنگرزاده، روانشناس بالینی، گفت‌وگویی انجام شده که در ادامه می‌خوانید:
چه عواملی باعث می‌شوند که کودکان خجالتی و گوشه‌گیر شوند؟
خجالتی بودن یک ویژگی شخصیتی است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرار بگیرد. والدینی که خودشان کم‌رو، خجالتی و کم‌حرف هستند و با دیگران کمتر تعامل دارند، معمولاً این الگوهای رفتاری را به فرزندان خود انتقال می‌دهند. اگر به این دو عامل آگاهی را نیز اضافه کنیم، می‌توانیم بگوییم که خجالتی بودن تحت تأثیر سه عامل ژنتیک، محیط و آگاهی است.
با چه راهکارهایی می‌توان خجالتی بودن کودکان را کاهش داد یا رفع کرد؟
کودکان و نوجوانان به بازی درمانی و تئاتر درمانی واکنش مثبت نشان می‌دهند. برای رشد شخصیتی بچه‌ها، می‌توان آن‌ها را در محیط‌هایی قرار داد که هم‌سن و سالانشان حضور دارند. همچنین باید بچه‌ها را به محیط‌های اجتماعی مانند مساجد، مکان‌های تفریحی، موزه‌ها، کنسرت‌ها و تئاترها برد. در این محیط‌ها، اگر کودک احساس کم‌رویی کرد، می‌توان برای لحظاتی کنار او بود و او را تشویق به تعامل با دیگران کرد. این که کودکان با طبیعت و هم‌نوعان خود ارتباط برقرار کنند، نقش مؤثری در رشد شخصیتی آن‌ها دارد.
اگر خانواده در قبال خجالتی بودن کودک راهکار مناسبی در پیش نگیرد، چه مشکلاتی ممکن است در آینده برای کودک ایجاد شود؟
خانواده به عنوان اولین نهادی که کودک در آن رشد می‌کند، نقش مهمی در کاهش خجالتی بودن او دارد. اگر این مشکل برطرف نشود، کودک در سنین نوجوانی و جوانی قادر نخواهد بود روابط اجتماعی مناسبی برقرار کند و در دوست‌یابی و انتخاب شغل و همسر مناسب با مشکلاتی مواجه خواهد شد. خجالتی بودن و عدم توانایی در برقراری ارتباط مؤثر، می‌تواند بر عملکرد شغلی، اجتماعی و تحصیلی فرد تأثیر منفی بگذارد.
خجالتی بودن کودک در مواجهه با مدرسه و محیط‌های بیرون از خانه چه آسیب‌هایی می‌تواند به همراه داشته باشد؟
یکی از آسیب‌های مهم این است که اگر اتفاقی برای یک فرد خجالتی رخ دهد، او نمی‌تواند به مدیر مدرسه یا پلیس اطلاع دهد و درخواست کمک کند. عدم ارتباط مؤثر اجتماعی می‌تواند منجر به انزوا، افسردگی و حتی در صورت وجود ژن اسکیزوفرنی، به بروز این بیماری منجر شود.
