به گزارش همشهری آنلاین این «سلول‌های پیشگام» (leader cells) مسئول کشاندن بافت‌های سالم به داخل زخم‌ها در حین بهبودی آنها هستند. این بافت‌های سالم اساساً شکاف زخم را پر می‌کنند و اجازه می‌دهند بازسازی سلولی رخ دهد.
پژٰوهشگرانی که یافته‌های خود دراین‌باره را در مقاله‌ای در اول ماه مه در مجله Nature منتشر کرده‌اند،می‌گویند این دانش جدید می‌تواند برای ایجاد درمان‌های جدید برای بیماری‌های کبد به کار گرفته شود.
پژوهشگران مرکز تحقیقات التهاب در دانشگاه ادینبورگ در اسکاتلند که این بررسی را انجام داده‌اند، می‌گویند فناوری‌های پیشرفته کنونی برای نخستین بار به آنها امکان مشاهده با وضوح بالای بازسازی کبد انسان را داده و شناسایی این نوع سلول را که برای ترمیم کبد ضروری است، تسهیل کرده است.
جستجوی عوامل توانایی شگفت‌آور کبد برای ترمیم خودش
کبد وظایف گوناگونی را در بدن به عهده دارد، ازجمله به حذف مواد زائد سمی از خون کمک می‌کند، صفرا تولید می‌کند که هم به گوارش غذاها یاری می‌رساند و هم مجموعه‌ای از مواد زائد از طریق آن دفع می‌شوند و سوخت‌وساز بسیاری از داروها را هم به عهده دارد.
کبد همچنین توانایی اعجاب‌آوری برای ترمیم خود پس از آسیب‌ها برای مثال آسیب‌های ناشی از ویروس‌هایی مانند ویروس هپاتیت، آسیب ناشی از مواد مخدر و بیماری کبد الکلی. حتی اگر ۷۰ درصد حجم کبد برداشته شود، بافت باقیمانده توانایی بازسازی کبد و رساندن آن به اندازه اولیه را در طول چند ماه دارد.
بااین‌حال، گاهی اوقات کبد به قدری آسیب می‌بیند که نمی‌تواند به سرعت بهبود یابد و نارسایی حاد کبدی رخ می‌دهد. این عارضه می‌تواند در عرض ۴۸ ساعت اتفاق بیفتد و به طور بالقوه علائمی مانند زرد شدن پوست، خونریزی بیش‌ازحد، تورم مغز و اختلال عملکرد اندام‌های گوناگون را ایجاد کند.
بسته به علت ایجادکننده نارسایی حاد کبدی برخی از موارد آن به عنوان مثال مواردی که در اثر مسمومیت ایجاد شده‌اند، می‌توانند با دارو معکوس شوند. بااین‌حال، در موارد شدید، تنها راه درمان پیوند کبد به طور اورژانسی است. بنابراین نویسندگان مقاله جدید می‌گویند نیاز فوری به درمان‌های جدیدی وجود دارد که توانایی طبیعی خود کبد را برای التیام خود افزایش دهد.
سلول‌های پیشگام ترمیم کبد
این پژوهشگران برای توصیف بهتر این روند بهبودی، بافت کبد به‌دست‌آمده از بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبدی را که در انتظار پیوند بودند، مورد بررسی قرار دادند. اگرچه بسیاری از سلول‌های کبدی این بیماران می‌توانستند تکثیر شوند، اما کبدهایشان هنوز نشانه‌هایی از آسیب قابل‌توجه را نشان می‌دهد. بنابراین، این پژوهشگران به این فکر افتادند که آیا ترمیم کبد به چیزی بیش از ساخت سلول‌های تازه برای جایگزینی نیاز دارد.
آنها ژن‌های هر سلول کبدی را توالی‌یابی کردند و ژن‌های سلول‌های کبدی بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبدی را با ژن‌های سلول‌های کبدی افراد سالم مقایسه کردند. این کار به آنها اجازه داد تا «اطلسی» از بازسازی کبد تولید کنند که نشان می‌دهد کدام سلول‌ها و هرکدامشان در چه زمانی در طول فرآیند ترمیم فعال هستند، ازجمله «سلول‌های پیشگام» تازه یافت شده.
این پژوهشگران همچنین این سلول‌های پیشگام را درحالی‌که به ترمیم کبد پس از آسیب ناشی از استامینوفن کمک می‌کردند، مورد مشاهده قرار دادند.آنها دریافتند که در طول بهبود زخم، ابتدا سلول‌های پیشگام ظاهر می‌شوند تا به سرعت زخم را ببندند و بعد تکثیر سلولی ادامه کار بستن شکاف را به انجام می‌رساند.
به نوشته این پژوهشگران این مشاهده نشان می‌دهد که کبد پیش از ساخته شدن بافت جدید برای جلوگیری از ورود باکتری‌ها از روده به داخل این اندام و ایجاد عفونت گسترده، بسته شدن زخم را در اولویت قرار می‌دهد.
منبع: لایوساینس
